کاهش یا افزایش وزن از جمله موضوعاتی هستند که ذهن بسیاری از ما را مشغول می‌کنند. کم‌تحرکی و افزایش مصرف غذاهای چرب که باعث چاقی می‌شوند و از سمت دیگر اختلالات روانی و بیماری‌های جسمی که موجب لاغری می‌شوند، طیف گسترده‌ای از مردم را درگیر کرده‌اند. بهترین راه برای رسیدن به وزن ایده‌آل، که هم آسان باشد و هم بی‌خطر، مراجعه به یک مشاور تغذیه است؛ اما نه هر مشاوری! در این مقاله می‌خواهیم به بررسی ویژگی های مشاور تغذیه خوب بپردازیم.
چرا باید به مشاور تغذیه مراجعه کنیم؟
پیش از این که به سراغ بررسی ویژگی های مشاور تغذیه خوب برویم، باید ببینیم که اصلاً چه نیازی هست که از مشاوره استفاده کنیم؟
وقتی قرار است رژیم لاغری یا چاقی بگیرید، باید مصرف برخی از مواد را کاهش یا افزایش دهید. مثلاً در رژیم‌های لاغری باید مصرف کربوهیدرات‌ها یا چربی‌ها را محدود کنید و در رژیم چاقی مصرف آن‌ها را افزایش دهید. اگر این کار اصولی صورت نگیرد، باعث عوارض جانبی و مشکلات گوناگون می‌شود. متاسفانه گاهی این مشکلات برگشت ناپذیر اند.
مثلاً بیایید برخی از عوارض جانبی رژیم لاغری غیراصولی را بررسی کنیم:
- ممکن است ماهیچه بسوزانید: یکی از عوارض کاهش وزن غیراصولی، ماهیچه سوزی است. به خاطر داشته باشید، ماهیچه‌های از دست رفته، بسیار سخت جبران می‌شوند.
- کاهش سوخت و ساز: کاهش وزن‌های غیراصولی و ناگهانی باعث افت شدید متابولسیم یا سوخت‌وساز بدن می‌شوند. در این حالت بدن شما دچار استرس شده و با سوزاندن ماهیچه‌ها، یکی از مراکز اصلی کالری سوزی بدن را از بین می‌برد. همچنین ترشح هورمون‌های کنترل کننده‌ی سوخت‌وساز (مثل هورمون تیروئیدی) کاهش می‌یابد. وقتی این اتفاق می‌افتد، بدن شما کمتر از حالت عادی انرژی مصرف میکند و برای کاهش وزن بیشتر، باید کمتر و کمتر غذا بخورید، گرسنگی بکشید و با خطر سوء تغذیه دست و پنجه نرم کنید.
- بر هم خوردن تعادل یون‌ها و کم آبی بدن
- سوء تغذیه
- سنگ کیسه صفرا
- خستگی، بی‌قراری، سردرد و سرگیجه
- یبوست
- قاعدگی‌های نامنظم
- ریزش مو
برای پیشگیری از این عوارض جانبی، بهترین کار مراجعه به یک مشاوره‌ی تغذیه است. حالا باید ببینیم که یک مشاور تغذیه خوب، باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد:
ویژگی های مشاور تغذیه خوب
۱. تخصص در علم تغذیه
مهم‌ترین مورد از ویژگی های مشاور تغذیه خوب این است که مشاور باید در زمینه‌ی تغذیه تخصص داشته باشد. به طور کلی دو گروه از افراد می‌توانند برای شما برنامه‌های غذایی علمی و اصولی تدوین کنند:
- پزشک متخصص تغذیه: این گروه پزشکانی هستند که بعد اتمام دوره‌ی تحصیل در مقطع پزشکی عمومی، چند سال دیگر در حوزه‌ی تغذیه به آموزش و پژوهش پرداخته‌اند. پزشک متخصص تغذیه می‌تواند با توجه به مشکلات غذایی شما، دارو تجویز کند.
- مشاوران تغذیه: این گروه افرادی هستند که در دانشگاه یا موسسات آموزش عالی، به تحصیل در رشته‌ی تغذیه پرداخته‌اند. اصطلاحاً به این گروه، تکنسین تغذیه گفته می‌شود. مشاوران تغذیه، اطلاعات جامع و کاملی در مورد فیزیولوژی بدن، نیازهای تغذیه‌ای و مواد غذایی دارند. همچنین با انواع و اقسام تکنیک‌های کاهش و افزایش وزن اصولی و علمی آشنا هستند. تفاوت عمده‌ی مشاوران تغذیه با پزشکان متخصص تغذیه، در این است که مشاوران نمی‌توانند دارویی برای شما تجویز کنند.
چرا تخصص مهم است؟
چون بدن آدم‌ها با هم فرق دارد
نیازهای بدن شما با دیگران متفاوت است. بدن شما نقاط ضعف و قوت خاص خودش را دارد. یعنی ممکن است یک برنامه‌ی غذایی برای فردی بسیار مطلوب باشد و برای شما باعث ریزش مو شود. به همین دلیل راهنماهای پزشکی معتبر توصیه می‌کنند که برنامه‌ی غذایی مختص هر فرد و توسط متخصص تغذیه تدوین شود.
مشاور متخصص اهمیت پایش را می‌فهمد
نکته‌ی دیگری که در دستورالعمل‌های علمی رژیم غذایی روی آن تاکید می‌کنند، پایش فرد رژیم گیرنده در طول مسیر است. یکی از ویژگی های مشاور تغذیه خوب هم این است که با علم به اهمیت پایش فرد، او را به امان خدا رها نمی‌کند. مشاور خوب به مشکلاتی که برای شما پیش می‌آید توجه کرده و برای رفع آن‌ها تلاش میکند.
مشاور متخصص عوارض بلند مدت را می‌شناسد
عوارض جانبی که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، تنها عوارض کوتاه مدت رژیم‌های غذایی غیراصولی هستند. ممکن است شما در کوتاه مدت دچار مشکلی نشوید. برخی از آسیب‌ها سال‌ها بعد از اتمام رژیم پدیدار می‌شوند. مواردی مانند پوکی استخوان، کمردرد و تحلیل رفتن عضلات و اجزای ساختمانی مفاصل از جمله عوارض بلند مدت هستند.
مشاور متخصص این عوارض را به خوبی می‌شناسد و با علم به نیازهای بدن، رژیم غذایی را جوری تدوین میکند که نه دچار عوارض کوتاه مدت شوید، نه عوارض بلند مدت.
۲. مشاور خوب، آموزگار خوبی است
……………………………………………………..
هدف رژیم غذایی، چاق شدن یا لاغر شدن نیست!
بلکه هدف اصلی، اصلاح عادات غذایی است.
……………………………………………………..
یکی از مهم‌ترین ویژگی های مشاور تغذیه خوب این است که هدف رژیم غذایی را درک کند. رژیم غذایی باید در وهله‌ی اول، عادات غذایی شما را اصلاح کند. اصلاح عادات غذایی هم مساوی با کاهش یا افزایش وزن پایدار است. ماندن در وزن ایده‌آل از رسیدن به آن دشوارتر و مهم‌تر است. چاق و لاغر شدن فقط بدن را دچار استرس و آسیب میکند.
پس مشاور تغذیه خوب، رژیمی برای شما تدوین میکند که اولاً آسیبی به بدن شما نرساند، دوماً باعث رسیدن به وزن ایده‌آل و حفظ آن شود. برای حفظ وزن ایده‌آل، مشاور باید در طول دوران رژیم، نکات مهم تغذیه‌ای را به شما آموزش دهد و عادات غذایی سالم و مناسبی در شما ایجاد کند.
در قسمت بعدی بیشتر با ویژگی های یک مشاور تغذیه خوب آشنا شوید.
