گیاهخواران افرادی هستند که گوشت و محصولات گوشتی را مصرف نمی‌کنند. گیاهخواران دلایل مختلفی برای انتخاب این سبک‌های غذایی دارند. برخی از آن‌ها به دلایل اخلاقی به این رژیم غذایی روی می‌آورند و برخی دیگر به دلایل فرهنگی، سلامتی و … .
اما در این متن نمی‌خواهیم راجع به گیاهخواران صحبت کنیم، بلکه می‌خواهیم راجع به کودکانی صحبت کنیم که والدین آن‌ها گیاهخوار هستند و این کودکان نیز مجبور هستند به سبک آن‌ها غذا بخورند.
انتخاب رژیم گیاهخواری برای کودکان ، می‌تواند یک انتخاب سالم و مغذی باشد. با این حال، در رژیم‌های غذایی گیاهخواری خصوصا رژیم وگان باید مراقبت‌های ویژه‌ای از کودکان صورت گیرد.
انواع رژیم غذایی گیاهخواران
انواع مختلفی از رژیم غذایی گیاهخواران وجود دارد که با توجه به غذاهایی که نمی‌خورند، طبقه‌بندی می‌شوند. اولین گروه گیاهخواران لاکتو هستند که گوشت قرمز، ماهی، مرغ و تخم‌مرغ را از رژیم غذایی خود حذف می‌کنند. این گروه پروتئین مورد نیاز بدن خود را از محصولات لبنی، لوبیا، حبوبات و آجیل جذب می‌کنند.
گروه دوم گیاهخواران اوو-لاکتو هستند که در رژیم غذایی اوو-لاکتو گوشت، مرغ و ماهی و هم‌چنین گوشت سایر حیوانات از مجموعه غذایی فرد حذف می‌شود، اما سایر محصولات فرآوری شده حیوانات همانند لبنیات و تخم‌مرغ مورد مصرف قرار می‌گیرند.
گروه سوم وگان‌ها هستند که از مصرف محصولات حیوانی خودداری می‌کنند، از جمله محصولاتی که وگان‌ها مصرف نمی‌کنند، می‌توان به انواع گوشت (گوشت قرمز، مرغ، آبزیان و…)، لبنیات، تخم‌مرغ، عسل، ابریشم، چرم، خز، و… را نام برد و نیز محصولاتی که در آن‌ها از فراورده‌های حیوانی (مانند ژلاتین) استفاده شده‌است.
آن گروهی که بیشترین خطر سلامتی را برای کودکان ایجاد می‌کنند، گروه سوم هستند که بسیاری از مواد غذایی مغذی را حذف کرده‌اند.
مادران گیاهخوار و شیردهی
امروزه افراد بسیار زیادی به گیاهخواری روی آورده‌اند، بنابراین تعداد مادران باردار گیاهخوار نیز افزایش پیدا کرده است. اما سوال اینجاست که آیا گیاهخوار بودن مادر بر رشد و سلامت نوزاد تاثیر می‌گذارد یا خیر؟
اگر رژیم غذایی شما سالم و معقول باشد، کودک شما دچار هیچ مشکلی نخواهد شد و شیر شما تا شش ماهگی برای کودک‌تان کافی خواهد بود.البته باید مطمئن شوید که مواد غذایی زیر را مصرف می‌کنید.
- غذاهای پروتئینی هم‌چون آجیل، تخم‌مرغ، لوبیا و عدس
- محصولات لبنی هم‌چون شیر گاو، پنیر، ماست، سویا و محصولات غنی شده با کلسیم
- غلات سبوس‌دار و حبوبات
- انواع میوه‌جات و سبزیجات
- روغن‌های اشباع نشده
اغلب مادران گیاهخوار دچار کمبود ویتامین B۱۲ هستند که کمبود این ماده در بدن مادر باعث آسیب مغزی کودک می‌شود. هم‌چنین ممکن است منجر به کم‌خونی در مادر گردد.
اگر چندین سال است که مواد غذایی حیوانی را از سبد غذایی خود حذف کرده‌اید، احتمالا دچار کمبود B۱۲ هستید، چرا که این ویتامین بیشتر در محصولات حیوانی یافت می‌شود. برخی از متخصصان معتقدند که قارچ دارای ویتامین B۱۲ است، با این حال، نسبت به این موضوع اطمینان ندارند.
اگر از رژیم گیاهخواری وگان تبعیت می‌کنید و در حال شیردهی هستید، ممکن است به مکمل‌های غذایی، مواد معدنی یا ویتامین‌ها احتیاج داشته باشید. با پزشک متخصص خود صحبت کنید و با آزمایشات گوناگون از کمبودهای بدن خود اطلاع پیدا کنید.
کودکان بیش از سایر افراد به تغذیه سالم و مقوی نیاز دارند
کودک شما در حال رشد است و باید تمامی مواد غذایی موردنیاز بدن خود را دریافت کند. رژیم گیاهخواری برای کودکان باید حاوی مواد زیر باشد:
- پروتئین که در غذاهایی هم‌چون آجیل، تخم‌مرغ و حبوبات وجود دارد
- آهن برای جلوگیری از کم‌خونی
- انرژی برای رشد و توسعه
- ویتامین B۱۲
- ویتامین دی و کلسیم برای جلوگیری از بیماری‌های مرتبط با استخوان
- چربی مناسب از منابع غیرگوشتی
منابع سرشار از پروتئین
گوشت سرشار از پروتئین است، اما اگر این غذا را از برنامه‌ی غذایی کودک‌تان حذف کردید، می‌توانید غذاهای دیگری را جایگزین آن کنید. محصولاتی هم‌چون لبنیات، تخم‌مرغ، غلات، حبوبات، سویا و … منابع خوبی برای پروتئین هستند.
لوبیا و حبوبات نیز پروتئین زیادی دارند و باید در وعده‌های اصلی غذایی گنجانده شوند. لوبیای پخته، عدس، نخود، حمص و لوبیا سبز جزو این گروه از مواد غذایی هستند.
تامین انرژی مورد نیاز کودکان
کودکان خردسال معمولا انرژی بسیار بالایی دارند، بنابراین غذاهای پرانرژی باید در رژیم غذایی آن‌ها گنجانده شود. در ادامه برخی از مواد غذایی موثر در تامین انرژی برای کودکان را معرفی می‌کنیم:
غلات: در رژیم غذایی گیاهخواری می‌توانید انواع غلات را مصرف کنید. این غلات شامل برنج، ماکارونی، آرد و نان است.
محصولات لبنی: لبنیات پرچرب رایج‌ترین انتخاب برای تامین انرژی کودکان است. می‌توانید از شیر سویا همراه با کلسیم نیز استفاده کنید. برخی از شیرهای سویا حاوی B۱۲ نیز هستند.
میوه و سبزیجات: روزانه مقدار زیادی میوه و سبزیجات برای کودک‌تان فراهم کنید. به عنوان مثال، حتما روزی ۲ وعده میوه و ۳ وعده کوچک سبزیجات برای وی تهیه کنید.
روغن: از روغن‌های سویا و کانولا استفاده کنید، زیرا حاوی اسید لینولنیک هستند که برای عملکرد مغز و بافت عصبی آن بسیار مهم است.
فیبر را فراموش نکنید
میزان فیبر در رژیم غذایی کودک خود را اندازه بگیرید. اگرچه کمبود فیبر مسائل و مشکلاتی را به وجود می‌آورد، مصرف بیش از حد آن نیز منجر به ضعیف شدن فرآیند جذب مواد مغذی می‌گردد، از جمله
- آهن
- روی
- و کلسیم
فیبر زیاد باعث احساس سیری می‌شود و کودک را از خوردن مواد غذایی ضروری منع می‌کند.
نکات بسیار مهم در ارتباط با رژیم گیاهخواری برای کودکان
- اگر می‌خواهید کودک شما گیاهخوار باشد، حتما یک پزشک متخصص داشته باشد.
- کودک‌تان را تشویق کنید تا غذاهای متنوعی بخورد.
- غذاهای حاوی ویتامین سی را با غذاهایی که از نظر آهن غنی هستند، ترکیب کنید. به عنوان مثال، بعد از لوبیا به او یک پرتقال بدهید. ویتامین سی فرآیند جذب آهن را افزایش می‌دهد.
