امروزه یکی از مسائل مهمی که در سطح جهانی خانواده‌ها را درگیر کرده است، بی میلی و بی‌رغبتی کودکان نسبت به خوردن غذاهاست که در نتیجه‌‌ی این بی‌میلی مشکلات تغذیه‌ای برای کودک به وجود می‌آید.
بسیاری از خانواده‌ها در مورد این‌که چه غذاهایی را چگونه و به چه میزان به فرزندان‌شان بدهند، تا هم از لحاظ جسمی سالم باشند و هم رشد فرزن‌شان به خوبی صورت گیرد، اطلاع کافی ندارند.
به همین علت در این متن ابتدا سعی خواهد شد علت‌های بی‌اشتهایی کودک مورد بررسی قرار گیرد، سپس در مورد درمان بی اشتهایی کودکان صحبت خواهیم کرد که با چه راهکارهایی می‌شود به کودک کمک کرد و این مشکل را از بین برد.
بررسی علل بی اشتهایی کودکان
بسیاری از خانواده‌ها از این‌که فرزندشان به اندازه‌ی کافی غذا نمی‌خورد و از نظر رشد نرمال به نظر نمی رسد، نگران هستند. این خانواده‌ها معمولا به پزشک متخصص مراجعه کرده و مشکل خود را با آن‌ها در میان می‌گذارند. پزشک متخصص برای رفع این نیاز به اطلاعاتی دارد که خانواده‌ها باید در اختیارش قرار دهند.
اطلاعاتی هم‌چون:
- کودک چگونه غذا می‌خورد؟
- چه چیزهایی را می‌خورد؟
- چه غذاهایی را دوست دارد بخورد؟
والدین باید این موارد را زیر نظر بگیرند تا به پزشک کمک کنند به تناسب شرایط کودک دارو درمانی، مشاوره و روان درمانی را در دستور کار خود قرار دهد.
علائم و نشانه‌هایی که در کودک مبتلا به بی‌اشتهایی دیده می‌شود
قبل از هر چیزی باید بدانید که بی‌اشتهایی یک بیماری است و منجر به مشکلات بسیاری برای کودک شما می‌شود. یعنی اگر کودک شما لاغر است به این معنا نیست که بی‌اشتهاست. شاید شما بیش از اندازه حساسیت به خرج می‌دهید. کودک بی‌اشتها علائم خاصی دارد.
وقتی کودک مبتلا به بی اشتهایی است به علت خوردن غذای کم افت وزن ناگهانی پیدا می‌کند که این نشانه در اکثر کودکان بی‌اشتها دیده می‌شود. از نشانه‌های دیگر که در این کودکان دیده می‌شود، نشانه‌هایی همانند موارد ذیل را نام برد.
- خستگی
- کم آبی بدن
- پوکی استخوان
- خشکی پوست
- کاهش فشارخون
- نداشتن انرژی
- یبوست
- و پوسیدگی
علائم و نشانه‌های رفتاری
- نخوردن غذاها در وعده‌های اصلی غذا
- خوردن غذاهایی که چربی و کالری ندارند
- اجتناب از خوردن غذا در حضور جمع
- انکار کردن گرسنگی
- گوشه گیری و افسردگی
- ترس از اضافه وزن پیدا کردن
- ورزش و تحرک شدید
علل مختلف بی اشتهایی کودک
کودکان به دلایل مختلفی دچار بی‌اشتهایی می‌شوند. شناخت این دلایل نقش بسیار موثری در درمان و بهبود کودکان ایفا می‌کند.
۱) وجود بیماری درکودک
ممکن است وجود هر نوع بیماری در کودک از قبیل سرماخوردگی، زخم‌های دهان، تهوع و استفراغ، وجود ویروس در بدن کودک یا تب باعث تغییر حس چشایی کودک شود و کودک میل خود را به خوردن غذا از دست بدهد. در نتیجه وزن او به سرعت پایین بیاید. ولی با مراقبت و تنظیم تغذیه‌ای او می‌توان این اختلالات را از بین برد.
۲) داشتن حساسیت‌های غذایی
احتمال این‌که بدن کودک نسبت به برخی از موادغذایی حساسیت داشته باشد، بسیار زیاد است. به عنوان مثال این امکان وجود دارد که روده‌های کودک به گلوتن موجود در پروتئین مواد غذایی حساسیت داشته باشد و مواد غذایی به خوبی جذب دیواره‌ی روده نگردد و یا این‌که بعضی از مواد غذایی عوارض خاصی را در بدن کودک ایجاد نماید و کودک از ترس آن عوارض از خوردن بعضی از غذاها امتناع کند.
۳) در دسترس بودن فست فودها و غذاهای ناسالم
والدین بهترین الگو برای کودکان هستند، برای این‌که کودک را به خوردن غذاهای سالم مثل سبزیجات، میوه‌های سالم، لبنیات و مغزها عادت داد بهتر است در میان وعده‌ها به جای دادن شیرینی و شکلات یا تنقلات و چیپس و پفک ازغذاهای سالم در منزل استفاده کنیم.
۴) رفتارهای اشتباه پدر و مادر و وجود تنش در میان آن‌ها
وقتی پدر و مادر در حضور فرزند خود همیشه مشاجره دارند، به طور ناخودآگاه در کودک اضطراب و عکس العمل‌های نامناسب و همچنین افسردگی به وجود می‌آورند. این کودکان اغلب گوشه گیر به بار می‌آیند و نمی توانند به راحتی با دیگران ارتباط عاطفی برقرار کنند و این حتما در کودک منجر به اختلالات تغذیه‌ای، بی‌اشتهایی و بی‌میلی شدید به خوردن غذا به وجود می‌آورد.
۵) مشکلات پزشکی دیگر که کودکان را بی‌اشتها می‌کند
بیماریهایی که کبد یا کلیه‌ها و یا کل بدن را درگیر می‌کند نیز می‌تواند در بی‌اشتهایی کودک موثر باشد.
راهکارهای درمان بی اشتهایی کودکان
اول ازهمه این‌که کودک را به خوردن غذامجبورنکرد این کارنه تنهابه کودک کمک نمی‌کندبلکه اعتمادبه نفس اورانیزپایین می‌آوردمی‌توان باترفنهای ساده اورابه خوردن غذاهای سالم و خوشمزه که درمنزل تهیه شده داست تشویق کرد.
۱) در پختن و انتخاب غذا از کودک کمک گرفت
وقتی از کودک در درست کردن بخش‌های مختلف غذا کمک گرفته می‌شود، به احتمال زیاد به خوردن غذا رغبت نشان خواهد داد.
۲) تنظیم عادات غذایی برحسب علائق کودک
عادت‌های غذایی خانواده را برحسب علائق کودک تنظیم کرد و غذا را دربشقاب‌های کوچک سرو کرد تا کودک برای سیر شدن درخواست غذای بیشتر داشته باشد.
۳) تزئین غذا
برای این‌که کودک به خوردن غذا علاقه پیدا کند باید غذا را به شکل‌های گوناگون تزئین کرد تا کنجکاوی و میل کودک تحریک شود.
۴) استفاده از سس
از سس‌های سالم خانگی از قبیل ماست، سس سالاد کم چرب برای تشویق وی به خوردن غذا استفاده کرد.
۵) استفاده از برنامه‌ی غذایی
لیستی از غذاهای سالم و مقوی را تهیه کرد که کودک دوست دارد و بزرگتر‌ها هم باید از این لیست در برنامه‌ی غذایی خود استفاده کنند.
۶) لذت بردن از خوردن غذا
وقتی کودک در یک خانواده‌ی شاد که ازکنارهم بودن لذت می‌برند و همه درسر سفره حاضرمی‌شوند تا درکنارهم باشند غذا می‌خورد میل او به خوردن غذا بیشترمی‌شود.
۷) جلوگیری از مشغول بودن کودک در هنگام خوردن غذا
غذا خورده می‌شود نباید اجازه داد کودک با اسباب‌بازی‌هایش بازی کند و یا کارتون نگاه کند
۸) خوردن غذا در میان وعده‌ها
ممکن است کودک دروعده‌ی اصلی به دلایلی غذا نخورد می‌شود برای میان وعده یا و مواد غذایی سالمی را تهیه کرد مواد غذایی مانند پنیر یا ماست کم‌چرب، تکه‌های میوه‌ها، بیسکویت، کره‌ی بادام زمینی، مغزها تهیه کرد تا کم‌خوری کودک در وعده‌ی اصلی را جبران کرد.
۱۷ میان‌وعده برای افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند
۹) درمان پزشکی برای
وقتی والدین کودک خود را به علت بی‌میلی شدیدوافت وزن نزد دکتر می‌برند پزشک متخصص بعد از انجام آزمایشات شربت مولتی‌ویتامین، روی یا همان زینک همچنین ویتامین‌های گروه ب مخصوصا ب ۱۲را برای کودک تجویز می‌کند درمانی موثر برای کم‌اشتهایی است.
درمان بی اشتهایی کودکان : روش‌های خانگی
اصولا راهکارهای خانگی یکی از موثرترین راه‌هایی است که به کودک در درمان بی‌اشتهایی کمک می‌کند. قبل از هرچیز والدین باید تلاش کنند کودک را از استرس و نگرانی دور نگه دارند تا کودک ذهنی آرام داشته باشد.
۱) استفاده از ظروف جذاب
کودکان رنگ‌های شاد را دوست دارند می‌توان ظروفی که کودک در آن غذای کودک ریخته می شود را از رنگ‌های شاد مختلف استفاده کرد.
۲) تزئین بشقاب کودک
یکی ازجالب‌ترین راهکارها این است که وقتی بشقاب کودک به شکل‌های کارتونی یا حیوانات مختلف تزئین شود.اشتهای کودک تحریک می‌شود، وکودک از خوردن غذا لذت می‌برد.
۳) استفاده از لیمو ترش
لیمو‌ترش امروزه تقریبا در همه‌ی منزل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.می‌توان از آب لیمو‌ترش روی غذای کودک ریخت تا هم غذا خوشمزه شود و هم معده‌ی کودک تحریک شود.
۴) استفاده از زنجبیل
استفاده اززنجبیل درغذاها یا درست کردن چای زنجبیل به همراه آب و عسل هم مقوی معده است و هم می‌تواند معده‌ی کودک را تحریک کند.
۵) آلوئه‌ورا
آلوئه ورا گیاه تحریک کننده‌ی اشتهاست استفاده ازشربت آلوئه‌ورا، میوه یا مربای آلوئه‌ورا می‌تواند برای درمان کم‌اشتهایی موثر باشد و هم در درمان مشکلات روده موثر است.
۶) سبوس گندم
کودکانی که بی‌حال و لاغر هستند با مصرف سبوس گندم می توانند اشتهای از دست رفته‌ی خود را بازیابند. چون سبوس گندم انواع ویتامین‌های گروه ب وفیبر را داراست سبوس گندم سرشار از ویتامین ای هست که انرژی کودک را هم زیاد می‌کند.
دیگر راه حل‌ها برای درمان بی اشتهایی کودکان
والدین باید همیشه به خاطر داشته باشند که کودک به هر نوع ویتامین یا مواد غذایی در بدن احتیاج دارد پس باید او را از کودکی به خوردن غذاهای مختلف عادت داد. تا از هر نوع غذا بخورد مگر این‌که ماده‌ای به بدنش ضرر داشته باشد.
درطول روز یک ساعت قبل از خوردن غذای اصلی به هیچ عنوان به کودک تنقلات، چیپس، پفک، کیک و….داده نشود زیرا وقتی کودک گرسنه است راحت تر می‌تواند غذا درخواست کند.
انواع سس‌ها، نوشابه‌های گازدار، رنگ‌های مصنوعی وغذاهای پرچرب باعث از دست دادن اشتها می شود، پس تا جایی که امکان دارد این مواد را از برنامه غذایی کودک حذف کرده و سبزیجات، انواع سالاد و ماست کم‌چرب را جایگزین کنید تا به درمان بی اشتهایی کودکان کمک کنید.
