در این سری از مقالات، راجع به علت بیماری‌ها و مشکلات چاقی صحبت کرده‌ایم. در بخش قبلی گفتیم که چاقی به طور مستقیم باعث بیماری‌ها نمی‌شود؛ اما خطر ابتلا به آن‌ها را افزایش می‌دهد. همچنین در مورد معیارهای نشان دهنده‌ی چاقی و اضافه وزن صحبت کردیم و گفتیم BMI بالای ۲۵ و سایز دور کمر بالای ۹۰ برای خانم‌ها و ۱۰۰ برای آقایان، خطر ابتلا به بیماریهای مختلف را افزایش می‌دهند.
مشکلات چاقی شامل موارد زیر می‌شود که دو مورد ابتدایی را در بخش اول مقاله بررسی کردیم.
- دیابت نوع ۲
- فشار خون بالا
- بیماری قلبی و سکته
- برخی از انواع سرطان
- آپنه‌ی خواب (وقفه تنفسی در خواب)
- استئوآرتریت
- بیماری کبد چرب
- بیماری کلیوی
- عوارض بارداری مانند دیابت بارداری، فشار خون بارداری و افزایش خطر زایمان سزارین
در ادامه می‌خواهیم به بررسی سایر مشکلات ناشی از چاقی و اثر مفید کاهش وزن بر آن‌ها بپردازیم. حتماً بخش اول این مقاله را مطالعه کنید چون به نکات بسیار مهمی اشاره کرده‌ایم.
بررسی مهم‌ترین مشکلات ناشی از چاقی
بیماریهای قلبی
بیماریهای قلبی شامل تعداد زیادی از اختلالات مرتبط با قلب است. شایع‌ترین بیماری قلبی، گرفتگی عروق کرونری است. این عروق وظیفه‌ی خونرسانی به بافت قلب و تغذیه‌ی سلول‌های عضلانی قلب را دارند. اگر در این عروق گرفتگی ایجاد شود، خونرسانی کاهش یافته و ممکن است دچار ایست قلبی، نارسایی قلبی، آنژین (درد قفسه سینه) یا آریتمی‌های قلبی (ضربان غیرعادی قلب) شوید. گرفتگی عروق کرونری، اولین علت مرگ و میر در ایران است.
ارتباط بیماریهای قلبی با چاقی چیست؟
افراد چاق یا دارای اضافه وزن معمولاً مبتلا به بیماری‌هایی هستند که خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش می‌دهند. بیماریهای نظیر فشار خون بالا، دیابت و کلسترول بالا. همچنین وزن بیشتر، خونرسانی بیشتری را می‌طلبد. به همین دلیل قلب باید تلاش بیشتری برای پمپ کردن خون به کار ببندد.
آیا کاهش وزن کمکی می‌کند؟ چقدر و چگونه؟
کاهش ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن، تا حد خوبی خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و گرفتگی عروق کرونری را کاهش می‌دهد. مثلاً اگر ۱۰۰ کیلو وزن دارید، تنها کاهش ۵ کیلوگرم، کمک زیادی به قلب شما می‌کند. کاهش وزن همچنین باعث کاهش فشار خون، کاهش سطوح کلسترول و بهبود وضعیت جریان خون در بدن می‌شود.
سکته مغزی
سکته مغزی وقتی رخ می‌دهد که خونرسانی به بخشی از مغز کم یا متوقف شده و سلول‌های مغز بمیرند. شایع‌ترین شکل سکته‌ی مغزی، سکته‌ی ایسکمیک است که در آن لخته‌های خون، عروق مغزی را مسدود می‌کنند. شکل شایع دیگر، سکته‌ی هموراژیک بوده که ناشی از پاره شدن عروق مغزی است. سکته‌ی مغزی دومین علت مرگ و میر در ایران است.
ارتباط سکته با چاقی چیست؟
در بخش اول این مقاله گفتیم یکی از مشکلات ناشی از چاقی افزایش فشار خون است. فشار خون بالا مهم‌ترین علت سکته‌ی مغزی است. سایر مشکلات ناشی از چاقی مانند کلسترول بالا، قند خون بالا و بیماریهای قلبی نیز می‌توانند از علل سکته باشند.
آیا کاهش وزن کمکی می‌کند؟
موثرترین کاری که برای پیشگیری از سکته‌ی مغزی می‌توانید انجام دهید، کنترل فشار خون است. کاهش وزن می‌تواند تا حد خوبی فشار خون را کاهش دهد. همچنین باعث بهبود وضعیت کلسترول و قند خون شما می‌شود.
سرطان
وقتی سلول‌های بخشی از بدن به طور غیرعادی رشد کرده و تقسیم شوند، تومور تشکیل می‌دهند. اگر این سلول‌ها به بخش‌های دیگر بدن مهاجرت کنند و در آنجا نیز تقسیم شوند، به بیماری سرطان می‌گویند.
ارتباط سرطان با چاقی چیست؟
افزایش وزن در بزرگسالان (حتی اگر به چاقی یا اضافه وزن منجر نشود) باعث افزایش خطر برخی سرطان‌ها می‌شود. این که چرا و چگونه این اتفاق رخ می‌دهد، هنوز مشخص نیست. به نظر می‌رسد که در جریان افزایش وزن، سلول‌های چربی هورمون‌هایی را ترشح می‌کنند که باعث رشد و سرطانی شدن سلول‌ها می‌شوند.
یکی از مشکلات ناشی از چاقی سبک زندگی ناسالم است. معمولاً افراد چاق عادات غذایی سالم و تحرک مناسبی ندارند. این موارد نیز خطر ابتلا به سرطان‌ها را افزایش می‌دهند.
چه سرطان‌هایی با چاقی مرتبط اند؟
سرطان‌های زیر با چاقی و اضافه وزن مرتبط‌اند:
- سرطان سینه بعد از یائسگی
- سرطان راست روده و روده‌ی بزرگ
- سرطان آندومتر (لایه‌ی پوشاننده‌ی رحم)
- سرطان کیسه صفرا
- سرطان کلیه
آیا کاهش وزن کمکی می‌کند؟
عاملی که می‌تواند در جلوگیری از این سرطان‌ها موثر باشد، پیشگیری از زیاد شدن وزن است. تغذیه‌ی سالم و تحرک فیزیکی نیز در کاهش خطر ابتلا به سرطان‌ها بسیار موثر‌اند. این که آیا کاهش وزن به پیشگیری از سرطان کمک می‌کند یا نه؛ هنوز دقیقاً مشخص نیست.
کبد چرب
کبد چرب غیرالکلی یا استئاتوهپاتیت غیرالکلی، یکی از مشکلات ناشی از چاقی است که می‌تواند باعث آسیب دیدن کبد، سیروز و حتی از کار افتادن کبد شود. در این بیماری چربی‌ها درون کبد تجمع می‌یابند و به مرور به کبد صدمه می‌زنند.
ارتباط کبد چرب با چاقی چیست؟
علت بیماری کبد چرب هنوز ناشناخته است. این بیماری در افراد میانسال چاق یا دارای اضافه وزن شایع‌تر است. به همین دلیل احتمالاً با چاقی ارتباط دارد.
آیا کاهش وزن کمکی می‌کند؟
کبد چرب درمانی ندارد ولی کاهش وزن، تغذیه‌ی سالم و تحرک فیزیکی باعث بهبود علایم بیماری می‌شوند. این تغییرات سبک زندگی، می‌تواند روند پیشرفت بیماری را متوقف کرده و حتی باعث بهبودی وضعیت کبد شوند.
